یکی از وقایع خطرناک در رانندگی با کامیون قیچی کردن آن است که در صورت عدم کنترل مناسب، اتفاقات ناگوار دیگری را نیز به بار خواهد آورد. قیچی کردن تریلی یا کامیون، موجب جدا شدن تریلی از کامیون شده و راننده هیچ اختیاری بر پیچش کامیون یا بر روی فرمان ندارد. به همین دلیل لازم است در این شرایط برای جلوگیری از بروز این اتفاقات، با دلایل قیچی کردن و راهکارهای جلوگیری از آن آشنا شوید تا بتوانید در زمان مناسب از دانتان استفاده کنید و کامیون را مهار کنید؛ با ما همراه باشید.
قیچی کردن کامیون به چه معناست؟
هر کامیون، دارای دو قسمت کابین حمل بار و بدنه است که لازم است با دقت بسیار بالایی به یکدیگر متصل شده تا در شرایط سخت، به راحتی کنترل شوند. قیچی کردن کامیون زمانی صورت می گیرد که جاده لیز بوده و پس از لیز خوردن کامیون، کابین حمل بار دچار انحراف شده و بدنه و کابین در جهت مخالف یکدیگر قرار می گیرند. گاهی هم در زمان قیچی کردن کامیون، امکان برخورد کابین و بدنه نیز وجود داشته و سر کامیون بیشتر از ۹۰ درجه به سمت کابینچرخیده و در راستای هم قرار می گیرند.
در این شرایط، احتمال برخورد سر کامیون و کابین وجود داشته و در نتیجه، منجر به ایجاد چالش ها و خطرات فراوانی مانند آتش گرفتن کامیون خواهد شد. هر چند قیچی کردن کامیون، نه تنها برای راننده و سرنشینان کامیون، بلکه در صورت بروز این اتفاق در مسیرهای شلوغ و پررفت و آمد، برای سایر خودروها نیز خطر آفرین بوده و منجر به تصادفات زنجیره ای خواهد شد.
دلایل قیچی کردن کامیون
قیچی کردن کامیون به دلایل مختلفی اتفاق می افتد که در ادامه قصد داریم آن ها را برایتان توضیح دهیم تا آگاهی لازم را داشته باشید. برخی از مهم ترین موارد عبارتند از:
۱. شرایط آب و هوایی
یکی از دلایل مهم در هنگام قیچی کردن کامیون، شرایط آب و هوایی است که در صورت نامطلوب بودن، مشکلات فراوانی را به وجود می آورد. در اغلب موارد، قیچی شدن کامیون در فصول سرد سال و در زمستان که میزان بارندگی زیاد باشد اتفاق می افتد چرا که در جریان بارندگی، جاده لغزنده شده و به دلیل سرعت بالای کامیون، توانایی راننده در کنترل ماشین بسیار کاهش می یابد. همچنین، در شرایط آب و هوایی نامطلوب، احتمال یخ زدن جاده نیز وجود داشته و در این شرایط، کنترل کامیون برای رانندگان سخت تر خواهد شد. علاوه بر این، در صورتی که در یک بازه زمانی طولانی، بارشی صورت نگرفته باشد و به طور ناگهانی رگبار شدیدی رخ دهد نیز، جاده لغزنده شده و بسیار مشکل آفرین خواهد شد. در این شرایط، لازم است کمی کنار جاده توقف کرده تا تمام سطح جاده با باران پوشانده شود.
۲. بار سبک کامیون
یکی دیگر از دلایل قیچی کردن کامیون، وجود بار سبک در کامیون است. در این صورت، امکان حرکت بار در قسمت های مختلف کامیون وجود داشته که موجب کشیدگی آن نیز خواهد شد. در نهایت، کامیون از مسیر اصلی منحرف شده و منجر به قیچی کردن آن می شود. لازم است بدانید، نوع طراحی ترمز در کامیون ها به گونه ای است که، اغلب برای بارهای سنگین عمل کرده و با سبک بودن یا کم بودن بار، احتمال لیز خوردن لاستیک روی سطح جاده بیشتر خواهد شد.
۳. سیستم تعلیق نامناسب کامیون
یکی دیگر از دلایل قیچی کردن کامیون، سیستم تعلیق نامناسب است که اغلب رانندگان، به آن توجهی ندارند. در صورتی که سیستم تعلیق خراب باشد، احتمال قیچی کردن کامیون نیز بیشتر خواهد شد. یکی از موارد مهم در سیستم تعلیق کامیون، خراب بودن میل ریش یا دنده پنجم است که در این صورت، لازم است پس از طی مسافت ۳۰ هزار کیلومتر، قطعات را بررسی کرده و در صورت لزوم، آن ها را تعویض نمایید.
۴. صاف بودن لاستیک کامیون
از دیگر دلایل قیچی کردن کامیون، می توان به صاف بودن لاستیک ها اشاره کرد. لازم است لاستیک های کشنده و کامیون، هر دو نو و آج دار بوده تا اصطکاک لازم ایجاد شود. در صورت صاف بودن لاستیک کامیون، در زمان ترمز کردن، لاستیک ها بر روی سطح آسفالت کشیده شده و قفل می شوند. زیرا بدون آج بودن لاستیک یکی از دلایل ترکیدن لاستیک بوده که موجب کاهش اصطکاک بین لاستیک و آسفالت شده و در نهایت، احتمال لیز خوردن کامیون بر روی سطح جاده نیز چند برابر خواهد شد.
روش های جلوگیری از قیچی کردن کامیون
لازم است به منظور جلوگیری از بروز اتفاقاتی مانند قیچی کردن کامیون، موارد و نکات زیر را رعایت کنید:
۱. شناخت دلایل قیچی کردن کامیون
یکی از موارد مهم در زمینه جلوگیری از قیچی شدن کامیون، آگاهی و شناخت کافی نسبت به دلایل ایجاد آن است. همان طور که گفته شد، از دلایل مهم قیچی کردن کامیون، لغزندگی جاده، بار سبک، صاف بودن لاستیک و غیره است که در صورت وجود هر کدام از این موارد، رانندگی با احتیاط بیشتری انجام خواهد شد.
۲. احتیاط لازم در زمان حمل بار سبک
از دیگر موارد مهم در زمینه جلوگیری از قیچی کردن کامیون، رعایت نکات ایمنی و احتیاط لازم در زمان حمل بار سبک است. از آن جایی که ترمز کامیون، برای بار هایی با وزن سنگین طراحی شده است و در صورت حمل بار سبک، چرخ ها قفل شده و کامیون قیچی می شود، لازم است در زمان حمل بار سبک، احتیاط زیادی انجام شود؛ و در صورت امکان از ماشین های حمل بار سبک استفاده کنید. داشتن بیمه باربری نیز در این شرایط، به جبران خسارات پیش آمده کمک فراوانی خواهد کرد.
3. ترمز گیری تدریجی
از دیگر موارد مهم در زمینه جلوگیری از قیچی شدن کامیون، ترمز گیری چند مرحله ای و تدریجی است. لازم است در مسافت های طولانی، کم کم سرعت خود را کاهش داده و با در نظر گرفتن شرایط، فرصت تصمیم گیری مناسب را به خود بدهید. انجام این کار علاوه بر جلوگیری از قیچی شدن کامیون، به شما فرصت فاصله گیری مناسب با خودروی جلویی را داده و از ایجاد تصادفات نیز جلوگیری خواهد کرد. رعایت این نکته در شرایطی مانند سراشیبی یا پایین رفتن از تپه، اهمیت فراوانی دارد. در صورتی که مجبور به ترمز ناگهانی شده اید، هرگز پای خود را محکم روی پدال ترمز قرار ندهید و برای انجام ترمز گیری، اول پدال را فشار داده و سپس کلاچ بگیرید.
۴. عدم ترمز گیری در پیچ ها
از دیگر نکات مهم برای جلوگیری از قیچی شدن کامیون، می توان به ترمز نکردن در پیچ ها اشاره کرد. ترمز گیری در سر پیچ ها، موجب برخورد کابین و سر کامیون به همدیگر شده و در نهایت، منجر به قیچی شدن کامیون خواهد شد. لازم است در این شرایط، قبل از رسیدن به پیچ ها، ابتدا به آرامی ترمز گرفته و به تدریج سرعت را کاهش دهید. پس از رسیدن به پیچ ها، ترمز را رها کرده و با سرعت کم از پیچ عبور کنید. هنگام عبور از پیچ ها نیز پدال گاز را به آرامی فشار داده و به حرکت ادامه دهید. انجام این کار، اصطکاک بین چرخ های محرک با جاده را حفظ کرده و از بروز این حادثه نیز تا حدود زیادی جلوگیری خواهد کرد.
۵. عدم چرخش فرمان هنگام ترمزگیری
یکی دیگر از موارد مهم در جلوگیری از قیچی کردن کامیون، عدم چرخش فرمان در زمان ترمز گرفتن است. از آن جایی که پیچ های موجود در سراشیبی ها مستعد قیچی کردن کامیون هستند، از این رو لازم است هنگام پایین رفتن از جاده های کوهستانی و سرپیچ ها، برای جلوگیری از چرخش کامیون به سمت کابین، موارد احتیاط را رعایت کرده و حواس خود را جمع کنید.
برای این کار، بهتر است قبل از رسیدن به پیچ، سرعت را کاهش داده و پس از اطمینان، کنترل وزن ماشین را به دست آورده و از پیچ رد شوید. هرگز در زمان ترمز گیری، فرمان را به صورت همزمان نچرخانید، زیرا منجر به قیچی کردن کامیون خواهد شد. لازم است پس از ترمز گرفتن و کم شدن سرعت، پدال را رها کرده و فرمان را به آرامی بچرخانید. در صورتی که در شرایط سخت مجبور به استفاده از ریتادر شدید، لازم است حواس خود را جمع کرده و برای انجام این کار، ابتدا ترمز گرفته و پس از کاهش سرعت، با احتیاط زیاد ریتادر را فعال نمایید.
۶. استفاده از سیستم ضد قفل
از دیگر موارد مهم برای جلوگیری از قیچی کردن کامیون، استفاده از سیستم ضد قفل است. این سیستم در ابتدا برای استفاده در هواپیما طراحی شد، تا در زمان حرکت بر روی باند لیز نخورد. پس از انجام موفقیت آمیز این کار بر روی هواپیما، در ماشین های سنگین نیز از آن استفاده شد. یکی از مزایای این سیستم می توان به تشخیص دادن زمان لیز خوردن تایر و جلوگیری از بروز تصادف اشاره کرد. انجام این کار به گونه ای است که، در شرایطی که احتمال لیز خوردن وجود دارد، این سیستم نوعی نیروی متوقف کننده را اعمال کرده که موجب می شود چرخ ها قفل نشده و از قیچی کردن کامیون نیز جلوگیری شود.
۷. رعایت احتیاط لازم هنگام لیز خوردن کامیون
یکی دیگر از نکات مهم در زمینه جلوگیری از قیچی کردن کامیون، رعایت نکات ایمنی و احتیاط لازم در زمان لیز خوردن آن است. زیرا بسیاری از رانندگان، هنگام لیز خوردن کامیون، به طور ناگهانی پدال ترمز را فشار داده که موجب لیز خوردن کامیون و قیچی کردن آن می شود. از این رو در صورتی که حس کردید کامیون در حال قیچی کردن است، ترمز را رها کرده و با دقت فراوان سرعت را کنترل نمایید.
۳. بررسی مداوم کامیون
یکی از موارد مهم و ضروری که در جلوگیری از قیچی شدن کامیون نقش مهمی دارد، بررسی مداوم کامیون است. همان طور که گفته شد، خرابی سیستم تعلیق یکی از دلایل بروز این حادثه بوده که لازم است به صورت مداوم و دوره ای، کامیون به طور کامل بررسی شده تا مطمئن شوید مشکلی وجود ندارد. در غیر این صورت، باید نسبت به تعویض لنت های ترمز و سایر اجزای سیستم تعلیق اقدام نمود. همچنین، لازم است هر چند وقت یک بار لاستیک ها نیز تعویض شوند، زیرا در صورت صاف بودن، احتمال قیچی کردن تریلی چند برابر می شود.
