بارنامه چیست؟ چه ضرورت و کاربردی دارد؟ انواع آن کدام اند؟

اگر تا به حال باری را ارسال کرده باشید به احتمال زیاد اصطلاح بارنامه به گوشتان خورده است. ما در این پست قصد داریم تا در ابتدا شما را با تعریف بارنامه آشنا کنیم سپس با معرفی انواع آن به اهمیت بارنامه و قوانین مربوط به آن بپردازیم، همچنین در انتها به مواردی که دراین سند ذکر می شود اشاره می کنیم، پس تا انتهای این پست همراه ما باشید.

بارنامه چیست؟

بارنامه یک سند قانونی است که توسط شرکت های باربری صادر می‌شود که در آن نوع بار، مقدار بار، مبدا و مقصد و برخی موارد دیگر که در ادامه به آن ها می پردازیم ذکر شده است. به عبارتی بارنامه برگه قرارداد حمل و مالکیت کالا است که امکان جعل و کپی ندارد. محتویات و اطلاعات مندرج در این سند در ابتدای شروع فرایند حمل بار توسط شرکت باربری تکمیل می گردد و صادر می شود، بنابراین کلیه مسئولیت صحت اطلاعات درج شده به عهده صادر کننده سند، یعنی همان شرکت باربری است. هرگونه درج اطلاعات اشتباه در این سند عواقب بسیار سختی را از لحاظ قانونی می تواند ایجاد کند.

محتویات بارنامه چیست؟ (اطلاعات مندرج در بارنامه)

همانطور که گفته شد بارنامه سندی قانونی است که شرکت های باربری صادر می کنند و در اختیار صاحب محموله قرار می دهند. این سند مالکیت صاحب بار را نشان می دهد. این سند به صاحب بار این اطمینان را می دهد که محموله تمام و کمال به مقصد می رسد. در واقع بارنامه قراردادی بین فرستنده و حمل کننده بار است که مشخص می‌کند که بار توسط صاحب کالا به مسئول حمل بار تحویل داده شده و نقش رسید کالا را دارد. بنابراین بعد از انعقاد و ثبت آن هر ادعایی که برخلاف مندرجات درون آن توسط طرفین ارائه شود هیچ گونه اعتباری ندارد زیرا تمام شرایط توسط طرفین قبل از صدور، تایید شده است. در بارنامه موارد زیر یه چشم می خورد:

• بارنامه باید ممهور به مهر شرکت صادر کننده باشد تا دارای اعتبار گردد.
• تاریخ و ساعت صدور بارنامه (بالای برگه سمت چپ)
• تمبر دولتی که به برگه وجه قانونی می دهد (گوشه سمت چپ بالای برگه)
• شماره سریال بارنامه که در کل بارنامه های کشور منحصر به فرد است.
• در سطر اول مشخصات فرستنده بار شامل: نام و نام خانوادگی، کد ملی، کد پستی معتبر و آدرس بارگیری ذکر می شود.
• سطر دوم نیز شامل مشخصات کامل گیرنده بارمی باشد.
• در سطر سوم مشخصات راننده شامل: نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره تماس و شماره کارت هوشمند راننده ذکر می شود.
• سطر چهارم نیز مشخصات کامل کامیون، شامل: نوع کامیون، شماره شهربانی، نوع بارگیر و شماره کارت هوشمند کامیون ذکر می گردد.
• در سطر بعدی مشخصات بار شامل: نوع بار، وزن بار و نوع بسته بندی ذکر می گردد.
• در سطر بعدی ارزش ریالی بار ذکر می گردد. شرکت حمل و نقل موظف است بار را در برابر حوادث جاده ای برابر با ارزش بار بیمه نماید که نوع بیمه در این بخش ذکر می شود.
• در سطر های بعدی نیز اطلاعات مربوط به کرایه از جمله هزینه های بارگیری، تخلیه، باسکول، مالیات و غیره ذکر شده است و در نهایت جمع قابل پرداخت به راننده به چشم می خورد.

انواع بارنامه

بارنامه به دلیل تنوعی که در وسایل باربری و روش های حمل بار وجود دارد انواع مختلفی دارد شامل:

• هوایی: این بارنامه برای محموله هایی که با هواپیما جا به جا می شوند صادر می شود که در آن امکان تغییر نام تحویل گیرنده، آدرس و لغو ارسال محموله غبل از رسیدن به مقصد وجود دارد.
• دریایی: این بارنامه برای محموله هایی که با کشتی جا به جا می شوند صادر می شود که در آن حتما باید اسم بندری که در بارنامه ثبت شده با اسم بندی که کشتی در آن پهلو می گیرد یکی باشد در غیر این صورت محموله بارگیری نمی شود. بارنامه دریایی خود به دو دسته آن دک و آن بورد تقسیم می شود. در بارنامه دریایی آن دک، محموله تا رسیدن به مقصد در عرشه نگهداری می شود و احتمال آسیب رسیدن به محموله وجود دارد اما در بارنامه دریایی آن بورد محموله تا رسیدن به مقصد در انبار کشتی نگهداری می شود و احتمال آسیب رسیدن به محموله بسیار کم است.
• ریلی: این سند برای محموله هایی که با قطار از طریق خطوط ریلی جا به جا می شوند صادر می شود که قابل انتقال و معامله نیست. توجه داشته باشید که در این سند باید شماره واگنی که محموله در آن قرار دارد نیز ذکر شود.
• کامیون: این بارنامه به دلیل پر استفاده بودن در ۱۴ نسخه صادر می شود که ۳ نسخه اصلی بارنامه توسط شرکت صادر کننده، حمل کننده، و گیرنده امضا می شود.
• سراسری: این بارنامه برای محموله هایی که به دلیل مسافت طولانی با چند وسیله حمل بار جا به جا می شوند. توجه داشته باشید این سند در این روش تنها در یک نسخه تنظیم می شود بنابراین این سند قابل انتقال و معامله است تا از یک راننده تحت نظارت شرکت صادر کننده به راننده دیگر منتقل شود. در این نوع سند لزوما نوع وسیله حمل بار و این که بار چطور به مقصد می رسد ذکر نمی شود.
• حمل مرکب: در این بارنامه نیز محموله به دلیل مسافت طولانی با چند وسیله به مقصد منتقل می شود و باز هم یک بارنامه برای تمام نقل و انتقالات صادر می شود، تنها با این تفاوت که باید در سند حمل بار ذکر شود که محموله با چه وسیله ای و چطور به مقصد خواهد رسید.
• رسید پستی: در این سند کد ۱۰ تا ۲۰ رقمی برای مرسوله صادر می شود که گیرنده و فرستنده در سامانه پست می توانند با این کد از فرایند ارسال مرسوله خود با خبر شوند.

قوانین بارنامه و حمل بار

قوانین زیادی در رابطه با بارنامه وجود دارد به طوری که در این رابطه کتاب های متعددی نوشته شده است. اما ما در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم.

• قوانین مربوط به صادرکننده:
  • شرکت صادر کننده بارنامه باید هنگام تنظیم سند کرایه حملی برابر قرارداد حمل را در سند درج نماید.
  • سند بار باید از مبدأ شرکت باربری به سایر نقاط کشور صادر شود.
  • شرکت باربری باید پروانه عبور برای بار های ترافیکی را نیز تهیه کند.
  • شرکت باربری باید بارنامه های تحت پوشش بیمه مسئولیت حمل صادر کند.
• قوانین مربوط به فرستنده:
  • اعلام مشخصات بار و آدرس محل بارگیری به صورت دقیق و صحیح
  • اعلام مشخصات صحیح گیرنده کالا و آدرس محل تخلیه
  • درج مشخصات کالا از نظر تعداد، وزن،ابعاد، نوع محموله، بسته‌بندی و…
  • بارگیری و ارسال به موقع بار به منظور جلوگیری از خسارت های احتمالی
• قوانین مربوط به گیرنده:
  • تخلیه به موقع بار به منظور جلوگیری از پرداخت حق توقف
  • پرداخت کرایه درج شده در بارنامه
• قوانین مربوط به راننده:
  • حفظ و نگهداری بارنامه تا هنگام اخذ کرایه حمل در مقصد
  • حضور در محل در زمان بارگیری محموله
  • حرکت بدون معطلی پس از بارگیری در مبدأ برای به رسیدن به موقع محموله به مقصد
  • محافظت و نگهداری از محموله از زمان بارگیری تا زمان تخلیه
  • حضور در محل در زمان تخلیه بار در مقصد