آشنایی با وزارت راه و شهر سازی و وظایف آن ها

کشور ایران وزارتخانه های زیادی را در زمینه های مختلف در خود جای داده است که هر کدام از آن ها تاریخچه ای طولانی و مفصل دارند. تمامی این وزارتخانه ها بعد از انقلاب اسلامی دچار تغییراتی شدند و بعضی از آن ها هم برای اولین بار تاسیس شدند. یکی از وزارتخانه های ایران، وزارت راه و شهرسازی است که در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ تاسیس شد. در این مطلب قصد داریم شما را با وزارت راه و شهرسازی و وظایف آن ها آشنا کنیم و هر آن چه را که لازم است در مورد آن بدانید را به شما بگوییم، پس با ما همراه باشید.

تاریخچه وزارت راه و شهرسازی

برای این که بیشتر با وظایف وزارت راه و شهرسازی آشنا شوید، ما تاریخچه ای از این وزارت را برای شما شرح می دهیم که دانستن آن به همراه تاریخچه حمل و نقل باعث کامل شدن اطلاعات شما در مورد راه و ترابری و حمل و نقل می شود. این تاریخچه براساس اطلاعات وزارتخانه است.

• وزارت فوائد عامه: در سال ۱۲۹۸ قمری و در دوران ناصرالدین شاه وزارت فواید عامه تاسیس شد و اموری که مربوط به احداث راه، پل و راهداری بود، توسط این وزارتخانه انجام می شد. پس از سال ها این وزارتخانه به صورت تدریجی به وظایف دیگری مانند تجارت و فلاحت پرداخت که همین موضوع هم باعث شد تا نام این وزارتخانه به فلاحت و تجارت تغییر کند. در سال ۱۳۰۴ هم با پیشنهاد دولت وقت و همچنین تصویب دوره پنجم مجلس شورای ملی، باج و حق العبوری که از راهدارخانه ها گرفته می شد، ممنوع شد و قانون جدیدی وضع شد که آن گرفتن مالیات راه بود.
• اداره کل طرق و شوارع: در سال ۱۳۰۸ بنا بر قانون مجلس شورای ملی، وزارت طرق و شوارع و همچنین وزارت اقتصاد ملی به جای وزارت فواید عامه، فلاحت و تجارت تاسیس شدند. بنا بر ماده ۲ قانون شورای اسلامی، وزارت طرق و شوارع موظف بودند که به ایجاد و نگهداری از راه آهن و راه های خاکی و همچنین تنظیم و توسعه کشتیرانی و اداره کردن امور بندری بپردازند. طبق ماده چهارم هم تشکیلات اداری دو وزارتخانه، بر طبق نظامنامه ای بود که به تصویب هیئت وزرا رسیده بود. طبق ماده پنجم، این قانون از اول فروردین سال ۱۳۰۹ به اجرا گذاشته شد.
• وزارت راه: در سال ۱۳۱۵ هم وزارت طرق و شوارع بنا به تصویب مجلس شورای ملی به وزارت راه تغییر نام یافت.
• وزارت آبادانی و مسکن: در سال ۱۳۴۲ وزارت آبادانی و مسکن جهت ایجاد تمرکز و هماهنگی در تهیه و اجرای برنامه ها و همچنین طرح های ساختمانی و تهیه مسکن تاسیس شد. علاوه بر وظایفی همچون تهیه و اجرای طرح های شهرسازی و ده سازی و طرح های آبادانی هم به عهده این وزارت بود.
• وزارت مسکن و شهر سازی: در سال ۱۳۵۳ هم بعد از تصویب قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی، وظایف آن ها در مجلس سنا تعیین شد و در طی جلسه ای به تصویب شورای ملی رسید.
• وزارت راه و شهرسازی: در نهایت در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ قانون تشکیل وزارت راه و شهرسازی از تجمیع وزارتخانه های مسکن و شهرسازی و همچنین راه و ترابری به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در تیرماه ۱۳۹۰ به تایید شورای نگهبان رسید.

چه نهادهایی تحت نظارت وزارت راه و شهرسازی هستند؟

نهادهای مختلفی تحت نظارت این وزارت هستند که این نهادها شامل موارد زیر می شوند که با هماهنگی یک دیگر به انجام وظایف وزارت راه و شهرسازی می پردازند:

• سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای
• سازمان بنادر و دریانوردی
• پژوهشکده حمل و نقل
• سازمان هواشناسی
• شرکت عمران و بهسازی شهری
• مرکز تحقیقات مسکن
• سازمان ملی زمین و مسکن
• شرکت مادر تخصصی فرودگاه های کشور
• سازمان مجری ساختمان ها
• انجمن شرکت های ساختمانی
• شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران

هدف از تاسیس وزارت راه و شهرسازی

وزارت راه و شهرسازی با چند هدف اصلی تشکیل شده که این اهداف عبارت هستند از:

1. تامین راه های کشور اعم از زمینی ماننده راه و راه آهن و همچنین راه های دریایی و هوایی
2. اداره امور ترابری کشور
3. پی ریزی سیاست های جامع هماهنگ برای کشور و ایجاد توسعه
4. تجهیز، گسترش و نگهداری از تاسیسات زیر بنایی کشور با توجه به فاکتورهایی که توسعه اجتماعی، اقتصادی، عمرانی و دفاع ملی به آن نیاز دارد.
5. تامین رفاه اجتماعی در زمینه مسکن
6. مشارکت در ساماندهی بازار سرمایه در امر زمین و مسکن

وظایف وزارت راه و شهرسازی چیست؟

وظایف وزارت راه و شهرسازی بسیار زیاد است که ما تصمیم گرفتیم در این قسمت اصلی ترین وظایف این وزارت را برای شما عنوان کنیم:

• احداث، توسعه، بهره برداری و نگهداری راه ها، راه آهن، بنادر و فرودگاه ها
• بررسی راه ها، ترابری بین المللی و همچنین نحوه ارتباط با آن ها و در صورت لزوم پیشنهاد قراردادهای دوجانبه با دولت ها و موسسات خارجی
• ایجاد و نگهداری و بهره برداری از خطوط پایگاه های مواصلاتی اختصاصی زمینی، دریایی و هوایی با توجه به برنامه و نیازمندی هایی که کشور در زمینه ترابری دارد.
• تعیین ضابطه ها و معیارهای فنی، اقتصادی و ایمنی ترابری در راه های زمینی، دریایی، هوایی و همچنین نظارت برای اجرای آن ها
• بررسی روش های ساخت، نگهداری و بهره برداری از راه ها، راه آهن، بنادر و فرودگاه ها
• بررسی و ارائه پیشنهادات لازم برای سازمانی های مربوطه در مورد سیاست نرخ گذاری خدمات جانبی آن ها
• بررسی نیازمندی ها و شناسایی مجموع توان و ظرفیت ترابری کشور اعم از راه ها، راه آهن، راه های آبی، راه های هوایی و خطوط لوله جهت تهیه برنامه ها و ارائه توصیه های لازم به سازمان های مربوطه.
• تعیین مشخصات مجاز وسایل حمل و نقل و ترابری برای بهره برداری از تاسیسات زیر بنایی ترابری و جلوگیری از بهره برداری وسائل ترابری خارج از مشخصات مذکور جهت استفاده از تاسیسات مزبور.
• بررسی نیازمندی های کشور از نظر خدمات خاکشناسی و شناسایی مصالح ساختمانی و همچنین تجهیز و توسعه آزمایشگاه های مربوطه و عرضه و فروش خدمات به بخش عمومی و خصوصی از طریق آزمایشگاه های فنی و مکانیک خاک
• تصدی حمل و نقل هوایی مسافر بار و محمولات پستی هم در داخل کشور و هم در خارج از آن و عرضه و فروش خدمات در این زمینه به بخش های خصوصی و عمومی از طریق هواپیماهای جمهوری اسلامی ایران و شرکت خدمات هوایی کشور.
• اجاره ماشین آلات مختلف راه سازی و ساختمانی که معمولا قانون آن را در اختیار وزارت راه قرار می دهد و یا از طریق بودجه طرح های عمرانی خریداری شده است به پیمانکارانی که طرف قرارداد هستند.
• ترتیب کارد متخصص و فنی مورد نیاز برای استفاده از صحیح از وسائلی و ماشین آلاتی که جدید هستند و همچنین تشکیل واحدهای مطالعاتی و تحقیقاتی لازم برای وظایفی که نام بردیم.
• انجام کلیه امور مربوط به خدمات هواشناسی کشور و ارائه آن ها به بخش های خصوصی و عمومی
• تعیین آیین نامه های مجازات خلافی با موافقت وزارت دادگستری و وزارت کشور و و همچنین پیشنهاد قوانین و مقررات لازم دربار رسیدگی به موارد تخلف از مقررات ترابری کشور